‘Zet vrachtfietsen in voor meerdere logistieke stromen.’
In samenwerking met de HAN, Radboud Universiteit, Flevobike en Velocity is onderzoek gedaan naar een duurzamere en leefbaardere Campus Heijendaal in Nijmegen door de inzet van een Coolbike, een vrachtfiets met een gekoelde laadeenheid.
Er zijn dagelijks veel transportbewegingen op Campus Heijendaal. De cargobike, een elektrische bakfiets voor vracht, kan een oplossing zijn voor het verbeteren van leefbaarheid en duurzaamheid. Er is inmiddels veel ervaring met de inzet van cargobikes, maar voor cargobikes met koeling waarvoor temperatuurmonitoring en -alarmering vereist is, is er nog veel onbekend. Voor onderzoek daarnaar is een pilot opgezet waarbij de Coolbike is ingezet om bestellingen van de catering naar vergaderzalen te brengen.
Onderzoeksvraag
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt:
Welke integraal logistieke concepten met de Coolbike als transportmiddel zijn toepasselijk voor een leefbaarder en duurzamer Campus Heijendaal tegen zo min mogelijk kosten en hoog mogelijke servicegraad met inachtneming van de gebruikseisen?
Onderzoeksmethode
Als onderzoeksmethode is het integraal logistiek concept (ILC) gekozen, waarbij achtereenvolgens de strategie van een logistiek concept, de doelstellingen, de grondvorm, de besturing, en de benodigde informatie en organisatie aan bod komen; en tot slot de logistieke prestatie-indicatoren. Als resultaat is een nieuw grondvorm en logistiek concept opgesteld betreffende inzet van de Coolbike als transportmiddel voor de catering van RU met het effect op de gestelde indicatoren. Verder zijn hierbij technische voorwaarden voor de laadeenheid vastgesteld en is een concept indeling van de gekoelde container gevormd en aanbevolen.
Voor de catering is het niet mogelijk om met Coolbikes de vrachtwagen in zijn geheel te vervangen. Hiervoor zijn de volumes van sommige bestellingen te hoog. Wel is de Coolbike geschikt om ongeveer 75% van die ritten uit te voeren; in de maand april 2022 waren dit er 14. Daarbij kan de Coolbike op grote gedeelten van de dag gebruikt worden voor andere logistieke stromen.
Duurzaamheid
Bij de catering gaat het op basis van berekeningen (waarbij aannames zijn gedaan) om een jaarlijkse CO2-uitstoot vermindering van 768 kilogram. De potentie van de Coolbike ligt echter hoger. Bij een volledige dagelijkse inzet van één Coolbike die constant vrachtwagenritten zou vervangen zou dat op Campus Heijendaal zorgen voor jaarlijks circa 13.800 kilogram minder CO2-uitstoot. Betreffende alleen de catering wordt de Coolbike circa 6% van de tijd (9:00-17:00, werkdag) gebruikt; de overige tijd is de Coolbike niet in gebruik.
Leefbaarheid
Het inzetten van de Coolbike voor de catering heeft in het kader van leefbaarheid het volgende effect: verminderen geluidsoverlast, schonere lucht en veiliger verkeer over de weg. Zoals eerder benoemd kan de Coolbike 75% volgens data van de ritten met de vrachtwagen voor de catering vervangen. Het maandelijkse en jaarlijkse effect op leefbaarheid is (voor nu):
- Maandelijks zal de vrachtwagen gemiddeld 630 minuten minder over de campus rijden of langs de weg staan.
- Jaarlijks zal de vrachtwagen circa 6.615 minuten minder rijden over de campus of stilstaan langs de weg.
Hoeveel effect dit echt zal hebben op het verminderen van geluidsoverlast, voorkomen van ongelukken en het verschonen van de lucht is in dit onderzoek niet onderzocht. Zie in de figuur hieronder, ter vergelijking, de Coolbike en de te vervangen vrachtwagen naast elkaar.
Kosten
Uit de gegevens blijken dat voorlopig nog maar één Coolbike en container nodig is, aangezien de inzet nog niet intensief is. De totale kosten van de Coolbike komen in het eerste jaar uit op €26.830 euro (cargobike, container en data- en temperatuurmonitoring). Door overige kosten (onvoorzien, vergoeding en ontwikkelen van ICT) bedragen de totale projectkosten €38.330.
Overige kosten en opbrengsten zijn gedaan met de aannames dat de kosten van het uitvoeren van een bestelling met de vrachtwagen ongeveer 100 euro zijn, en met de Coolbike circa €13,30. Daarmee moeten er ongeveer 442 leveringen met de vrachtwagen vervangen worden door de Coolbike om break-even te komen met de kosten verbonden aan het project en de Coolbike (€38.330). Hierbij zijn geen extra kosten in verloop jaren voor onderhoud, stroom of dergelijke betrokken, aangezien deze informatie tijdens dit onderzoek nog niet beschikbaar was.
Servicegraad
Doordat de pilot pas in mei van start is gegaan en de koelcontainer nog niet klaar was, was er tijdens dit onderzoek niet voldoende tijd en data beschikbaar om de servicegraad te onderzoeken en conclusies te trekken. Hierbij wordt aangeraden om dat te onderzoeken in een vervolgproject.
Aanbevelingen en vervolgonderzoek
Aangezien de potentie van inzet van de Coolbike aanzienlijk hoger ligt dan de mogelijkheden bij de catering is gekeken naar andere mogelijkheden voor vrachtfietsen. Voor het logistiek concept van gekoeld last mile vervoer is een opzet gegeven; van en naar de campus met een Coolbike. Voor overige logistieke stromen, zonder koeling, is aangegeven dat distributie van postpakketten en -boeken, parkeerkaarten bijvullen en ophalen van klein vuilnis interessant zijn om te onderzoeken. Het wordt aanbevolen om de inzet van de cargobike(s) zo mogelijk te combineren met deze logistieke stromen op de campus (voor een hogere inzet) vanaf een hub.
