De totstandkoming van Fieldlab Campus Heijendaal
Context en relevantie
Op Campus Heijendaal in Nijmegen zijn zowel het Radboudumc als de HAN (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) en de Radboud Universiteit (RU) gevestigd, drie belangrijke onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Deze drie instellingen organiseren momenteel ieder voor zich hun logistieke processen. Ze zien echter kansen om hun goederenstromen te bundelen en de vervoersstromen naar, van en op de campus te verminderen. Zij hebben ook de ambitie om de vervoersstromen op de campus innovatiever en emissievrij te maken. Door samen te werken, goederenstromen te bundelen en gebruik te maken van duurzame logistiek verwachten het Radboudumc, de HAN en de RU de CO2-emissies te kunnen verlagen, de veiligheid en de kwaliteit van leven te verbeteren, de hoeveelheid fijnstof en de verkeersdruk te beperken, en de kwaliteit van de logistieke diensten voor de gebruikers op de campus te verhogen.
Om dit te bereiken, gingen KennisDC Logistiek, de HAN, de Radboud Universiteit en het Radboudumc in 2017 met elkaar in gesprek over een duurzamere en leefbare campus. In 2019 sloten de drie partijen een samenwerkingsovereenkomst voor de “innovatieve bundeling van goederenstromen op Heijendaal”. Op grond hiervan wordt er een Living Lab opgezet, dat ruimte biedt om te experimenteren en innovaties in “real world”-omstandigheden toe te passen. Het Living Lab zal gestalte krijgen door middel van onderzoeks- en duurzaamheidsprogramma’s. Andere stakeholders kunnen zich bij de overeenkomst aansluiten. De HAN heeft in dit kader het onderzoeksproject “Sustainable Supply Chain Management in Healthcare” (SSCMH) gestart, samen met financieringspartner NWO. Een consortium van acht partners, waaronder de drie partners van Campus Heijendaal, werken met elkaar samen in twee Fieldlabs (Campus Heijendaal en Buur&Zo in Deventer) met als doel Next Generation-concepten voor duurzame zorglogistiek te creëren, te ontwikkelen en toe te passen, met speciale aandacht voor de laatste transportkilometer. Door nauw met alle stakeholders samen te werken en gebruik te maken van een interdisciplinaire benadering, zorgen we ervoor dat de ontwikkelde kennis en oplossingen zullen bijdragen aan het verhelpen van maatschappelijke problemen, maar ook goede zakelijke mogelijkheden bieden.
Verantwoorde Innovatie vormt een integraal onderdeel van het onderzoeks- en innovatieproces. De overdracht en toepassing van kennis is bovendien een tweerichtingsproces; toepasbaarheid en schaalbaarheid vormen een onlosmakelijk onderdeel van het onderzoeksproces. Fieldlab Heijendaal streeft ernaar een blauwdruk te ontwikkelen voor kostenefficiënte, beproefde en emissievrije oplossingen voor de laatste transportkilometer, die kunnen worden overgedragen naar andere organisaties (waaronder zorginstellingen). Wat de distributiestructuur betreft, zou kunnen worden gekozen voor consolidatie in twee fasen, waarbij de goederen eerst worden afgeleverd bij een logistieke dienstverlener buiten Nijmegen om te worden geconsolideerd, voordat zij verder worden vervoerd naar de “last mile-hub” in Nijmegen, vanwaar zij worden gedistribueerd naar de verschillende locaties op de campus met emissievrije voertuigen. Fieldlab Campus Heijendaal zal ook worden gebruikt om logistieke concepten voor restafval en retourstromen te ontwikkelen (of bestaande concepten te verbeteren), waarbij speciale aandacht zal worden besteed aan ziekenhuisafval.
Gevolgen van COVID-19
In de afgelopen twee jaar heeft de COVID-19-crisis ingrijpende gevolgen gehad voor de reguliere werkzaamheden en de onderzoeksactiviteiten van Fieldlab Heijendaal. De onderzoeksactiviteiten (en de daarvoor vastgestelde termijnen) kwamen hierdoor onder druk te staan. Met name de onderzoeksactiviteiten waarbij het Radboudumc actief betrokken was, moesten worden geannuleerd of uitgesteld. De inkoopafdeling van het Radboudumc was vooral bezig met de aankoop van middelen in verband met de coronacrisis en kon daardoor nauwelijks helpen bij onze onderzoeken. Daarnaast hadden de HAN en de RU slechts beperkte hoeveelheden goederen nodig omdat zij gesloten waren en/of vooral online actief waren. Onderzoek doen naar de optimalisering van de vervoersstromen was hierdoor moeilijk, zo niet onmogelijk.
Bovendien veranderde COVID-19 de manier waarop de leden van het multidisciplinaire team van Living Lab met elkaar samenwerkten en contact onderhielden. Volledig online werken is een uitdaging gebleken. De fysieke afstand bij het werken op afstand kan zich ook snel vertalen in een emotionele afstandelijkheid die op haar beurt de resultaten van het Living Lab niet ten goede komt. We zijn nog steeds op zoek naar de beste strategie voor het werken op afstand en we zijn verheugd dat de beperkingen inmiddels zijn opgeheven, zodat we een hybride manier van werken kunnen ontwikkelen.
Vertraging van het onderzoeksproces en de resultaten
De voortgang van het project werd vertraagd en beïnvloed door het feit dat een virtueel interview met iemand die je niet eerder hebt ontmoet niet zo effectief is als een persoonlijke ontmoeting. Daarnaast waren mensen minder snel bereid tot een interview. Hoewel het onderzoek als belangrijk werd gezien, was de aanpak van COVID-19 belangrijker. Als gevolg hiervan werden geplande interviews afgezegd of uitgesteld. Onderzoeksactiviteiten (vooronderzoek, diagnose, verbeteringen, monitoring) moesten op afstand worden uitgevoerd, bijvoorbeeld per telefoon. Daarentegen werd de vrijgekomen tijd door de onderzoekers benut om de onderzoeksmethodologie te verfijnen, extra dataonderzoek te doen, een nieuwe vragenlijst te ontwikkelen en literatuuronderzoek te verrichten. Hierdoor werden de resultaten ook vertraagd.
Aanbevelingen en vervolgonderzoek
In de afgelopen twee jaar heeft het project zich ontwikkeld door onderzoek te doen naar innovatieve oplossingen voor een gezonde stad. In het kader van het SSCMH-project met de NWO werd de website www.healthycitylab.nl opgezet. Deze is bedoeld om kennis te delen, mensen met elkaar te verbinden en mensen enthousiast te maken over het project. Op de website worden de kennis en expertise bijeengebracht die nodig zijn om oplossingen voor de laatste transportkilometer voor een gezonde stad te ontwikkelen en te verbeteren. De website biedt informatie over het veld- en laboratoriumonderzoek dat wordt verricht in de twee fieldlabs. Bezoekers vinden er ook publicaties van en interviews met de onderzoekers. De website geeft een beeld van de samenhang en samenwerking tussen de fieldlabs en de verschillende onderzoekslijnen. Een belangrijk doel hierbij is het delen van kennis om nieuwe partners aan te trekken die enthousiast aan het programma willen meedoen met het oog op de opschaling van de concepten.
